Lỡ hẹn cùng tháng 9

Tôi không nhớ đã bao năm không về quê vào mỗi độ tháng 9. Bốn năm học đại học xa quê, tháng 9 là dịp trở lại tựu trường. Ra trường, vòng xoáy công việc, yêu đương… cuốn vèo hết thảy thời gian. Và bây giờ, Tháng 9 cũng là mùa tựu trường của tụi nhỏ.

Nhưng Tháng 9, tháng bắt đầu chớm thu, bắt đầu những háo hức của buổi tựu trường, những ngày quay lại trường lớp gặp cô gặp bạn vẫn như mới vừa hôm qua hôm kia. Sài Gòn dường như không có mùa thu, chỉ chia hai mùa mưa – nắng. Tháng 9 là mùa những cơn mưa vội vã bất thình lình trút nước. Tháng 9 tắc đường vì những cơn mưa sáng mai, những buổi phụ huynh đón đưa con đi học trở lại. Ông bố bà mẹ như giấu cái cau mày dưới mũ áo mưa ủ dột, đứa nhỏ mặc kệ mưa ướt lem mặt, vừa ngái ngủ vừa gặm bánh mì đằng sau. Vì thế, có một kẻ luôn thấy nhớ không nguôi về tháng 9 ngày cũ.

Tôi nhớ cây bàng lá xanh um mỗi độ tháng 9, nằm trong sân trường cấp hai Quang Trung. Lớp 6, lớp 7 nhưng tôi và cô bạn thân vẫn như con nít. Giờ chơi cả hai cùng túm tụm dưới gốc cây ấy, có khi nhìn một chú ốc sên chậm chạp bò quanh, một con nhện giăng mùng, Cây bàng cổ thụ, tán dày, nắng lọt xuống mặt đất chỉ còn là những đốm trắng đốm vàng lung linh bé xíu tựa những nụ hoa li ti. Rễ cây ngoằn nghoèo thành những dây những chạc quái dị. Và chúng tôi đã cùng tưởng tượng ra những câu chuyện thú vị về hoàng tử ốc sên, công chúa nhện bên lâu đài cổ tích là những rễ cây chằng chịt của cây bàng để kể cho nhau nghe.

Tháng 9 gợi nhớ món trám đen mẹ làm. Món ấy ở quê gọi là mui nhưng đi khắp Bắc Nam, hỏi không ai biết tới. Về sau tôi mới biết tên thường gọi là trám đen. Quả trám đen múp mẩy cỡ ngón tay cái mẹ mua về om với nước nóng cho mềm, kho với cá đồng ngon tuyệt. Nhà nghèo nên trám nhiều hơn cá. Mẹ nói, ăn rau, ăn quả sẽ tốt cho sức khỏe, sẽ da đẹp, tóc đen. Vì thế mà không đứa nào quan tâm chuyện vì sao nồi cá kho trám nhìn chỉ toàn thấy trám ít thấy cá, mấy chị em chỉ dành ăn những quả trám béo ngậy ăn ngon lành với mong muốn da trắng tóc đen. Ăn xong, cùng nhau đếm hạt chia đều nhau, cùng ngồi chặt hạt trám nhâm nhin vị ngon của nhân hạt. Nhân hạt trám bé xíu, vị ngon mới vừa kịp lan trên mặt lưỡi thì nhân đã trôi tuột về cuối họng. Do đó những buổi chặt hạt trám luôn diễn ra thật vui và kết thúc thật thòm thèm. Khi đã đi xa thật xa, đã lớn để hiểu rằng trám không hề có tác dụng trắng da đen tóc, mẹ cũng đã đi xa, vẫn nhớ mà thương day thương dứt nồi trám kho cá ngày nào.

Tôi nhớ những mùi hương tháng 9 chợt về quanh căn gác nhỏ. Buổi sáng hương thị, hương ổi của những gánh hàng rong dạo qua nhà. Tiếng rao chen lẫn mùi hương xôn xao cả con ngõ vắng. Buổi tối bất chợt ồ à khi hương hoa sữa đầu mùa từ ngoài đường Phan Đình Phùng theo vào tận nhà, hương dạ lí nhà bên ngan ngát bên cuộc tình của đôi tình nhân vừa hò hẹn. Lũ con nít trong xóm vẫn ngứa ruột nghịch ngợm rủ nhau đi rình nghe xem họ nói chuyện gì.

Tháng 9 gọi về cả một khoảng trong veo của khu đồi sau lưng nhà cô bạn ở phường Cửa Nam. Lúc này đã qua mùa hè khăc nghiệt, hoa lá đã thắm hơn, tươi tắn hơn. Quả đồi nhỏ sau lưng nhà bạn bắt đầu vào mùa gieo hạt, ươm trồng mới để chuẩn bị chờ mùa xuân. Hai đứa tha thẩn dạo chơi quanh quả đồi nhỏ lọt thỏm trong lòng phố ấy, tìm những quả mâm xôi chín đỏ mọng thơm ngọt ngào, tìm những quả bồ ngót trắng sữa trong bụi cây xanh thẫm thơm vị bùi bùi mời gọi. Đôi khi chẳng tìm kiếm gì, chỉ nhẹ nhàng đi lòng vòng trên triền đồi nghe đất lạo xạo dưới chân tơi xốp, nghe cả tiếng thì thầm của những nụ cúc, nụ nhài đang bung nở. Đôi khi, cùng len lén hái một nụ nhài, giấu trong vạt áo. Không ai giấu nổi mùi hương. Mùi hương ấy cứ theo tôi tới tận bây giờ mỗi khi nhớ về cô bạn nhỏ.

Hôm qua, chợt nhớ Tháng 9 ngày xưa. Nhớ tới cô bạn. Nhớ tới mùi hương ngày nào. Gọi điện hỏi thăm, bạn nói mảnh đồi xưa giờ xây nhà kín gần hết. Còn vài vạt đất trống chỉ để trồng rau sạch. Không ai trồng hoa đó nữa vì qua bao mùa mưa bão, đất đai đã khô cằn…

Có chút tiếc nuối không hề nhẹ trong tôi. Ừ thì trách sao được tháng 9 đã khác đi mà tôi không hề hay biết, khi mình cũng đã lỗi hẹn từ lâu lắm rồi… 

Tháng 9, có người ở nơi không có mùa thu vẫn đọc những câu thơ rất ngọt: “Bỗng nhận ra hương ổi/ Phả vào trong gió se/ Sương chùng chình qua ngõ/ Hình như thu đã về”… và nhớ về những mùa thu năm cũ…

Sài Gòn 9.2015